Memiliki tanah tidak bermakna tanah anda bebas daripada risiko. Salah satu isu yang sering dihadapi oleh pemilik tanah di Malaysia ialah pencerobohan tanah – sama ada oleh individu, syarikat, jiran, atau pihak lain yang menceroboh, menduduki, atau menggunakan tanah anda tanpa kebenaran.
Jika anda dapati tanah anda telah diceroboh, apa langkah undang-undang yang boleh anda ambil? Artikel ini menerangkan secara terperinci tindakan yang anda boleh ambil mengikut undang-undang Malaysia.
Apa Maksud Pencerobohan Tanah?
Pencerobohan tanah berlaku apabila seseorang:
- Masuk ke atas tanah anda tanpa kebenaran
- Mengguna atau menduduki tanah anda secara haram
- Membina struktur, rumah, pagar atau kebun tanpa hak
- Menggunakan hasil tanah (contoh: tanaman, pasir) tanpa kebenaran
Ini termasuk kes jiran yang melanjutkan pagar atau struktur ke atas tanah anda, atau individu yang menetap di atas tanah anda secara tidak sah.
Langkah 1: Sahkan Pemilikan Tanah
Sebelum mengambil tindakan, anda perlu pastikan bahawa:
- Anda adalah pemilik sah berdaftar dalam geran hak milik tanah
- Tanah itu tidak dipajak atau diberi kepada pihak lain
- Tiada sengketa status tanah di mahkamah
Anda boleh semak geran tanah di Pejabat Tanah Daerah atau melalui sistem e-Tanah (jika negeri anda menyokong semakan dalam talian).
Langkah 2: Kumpul Bukti Pencerobohan
Dokumen dan bukti sangat penting untuk tindakan lanjut. Kumpulkan:
- Gambar atau video keadaan pencerobohan
- Koordinat GPS atau pelan tanah yang menunjukkan sempadan sebenar
- Laporan ukur (jika ada) oleh juruukur berlesen
- Nama atau butiran pihak yang menceroboh (jika boleh dikenal pasti)
Pastikan anda menyimpan bukti secara lengkap dan sistematik.
Langkah 3: Hantar Notis Bertulis Kepada Penceroboh
Sebelum mengambil tindakan undang-undang, anda boleh:
- Hantar notis bertulis rasmi kepada pihak penceroboh
- Nyatakan bahawa mereka menceroboh tanah anda secara tidak sah
- Beri tempoh masa (contoh: 14 hari) untuk mereka keluar secara sukarela
Notis ini sebaiknya dikeluarkan melalui peguam dan dihantar secara serahan tangan atau pos berdaftar. Ini juga akan menjadi bukti penting di mahkamah nanti.
Langkah 4: Buat Laporan Polis
Jika penceroboh enggan keluar atau berlaku unsur jenayah:
- Buat laporan polis di balai berdekatan
- Nyatakan fakta pemilikan anda dan bukti pencerobohan
- Bawa salinan geran dan gambar sebagai sokongan
Walaupun polis mungkin tidak akan terus mengusir penceroboh, laporan ini penting untuk rekod rasmi dan rujukan tindakan undang-undang.
Langkah 5: Tindakan Undang-Undang di Mahkamah
Sekiranya penceroboh masih enggan keluar, anda boleh mengambil tindakan undang-undang:
a) Failkan Tuntutan di Mahkamah Sivil
Anda boleh memfailkan:
- Tuntutan pemilikan semula (recovery of possession)
- Tuntutan ganti rugi atas kerugian atau penggunaan tanpa kebenaran
- Injunksi untuk menghalang mereka daripada terus berada atau membina di atas tanah
Proses ini dilakukan melalui Mahkamah Tinggi atau Mahkamah Sesyen bergantung kepada nilai hartanah.
b) Mohon Perintah Mahkamah Untuk Mengosongkan Tanah
Setelah mendapat penghakiman, anda boleh:
- Mohon Perintah Pengusiran (Eviction Order)
- Dapatkan bantuan bailif mahkamah untuk melaksanakan pengusiran secara sah
Langkah 6: Saman Kerajaan Jika Pencerobohan Oleh Agensi Awam
Jika tanah anda diceroboh oleh pihak kerajaan atau agensi berkaitan (contoh: kerja awam, utiliti), anda boleh:
- Menulis kepada agensi terbabit secara rasmi
- Jika tiada tindakan, failkan saman sivil terhadap kerajaan melalui Peguam Negara
- Tindakan ini tertakluk kepada Akta Prosiding Kerajaan 1956
Peguam yang berpengalaman dalam litigasi tanah boleh membantu anda dengan notis awal dan prosedur saman terhadap pihak berkuasa.
Risiko Jika Anda Bertindak Sendiri
Elakkan tindakan sendiri seperti:
- Menghalau penceroboh secara fizikal
- Merobohkan struktur tanpa kebenaran mahkamah
- Mengugut atau menggunakan kekerasan
Ini boleh menyebabkan anda disabitkan kesalahan di bawah Kanun Keseksaan, walaupun anda adalah pemilik tanah yang sah.
Kesimpulan
Jika tanah anda diceroboh, anda mempunyai hak untuk mengambil tindakan undang-undang bagi melindungi pemilikan anda. Namun, prosesnya memerlukan bukti yang kukuh, tindakan berhemah, dan pematuhan kepada prosedur undang-undang.
Sebaiknya, dapatkan nasihat daripada peguam tanah berpengalaman untuk menguruskan kes anda dari awal agar hak anda tidak terjejas dan proses undang-undang dapat dilaksanakan dengan lancar.
